Uygulamada geri dönüşüm sistemi: Ürünler nasıl daha sürdürülebilir hale getirilebilir?

REHAU sürdürülebilirlik stratejisinin temel konularından biri de döngüsel ekonomidir. Bunun tam olarak ne anlama geldiğini kısaca açıklayabilir misiniz?

Nina Stolle: Basitçe ifade etmek gerekirse döngüsel ekonomi çevremize bakış açımızın değişmesidir. Geçmişte insanlar doğrusal bir ekonomiden söz ederdi. Bu, klasik kullan-at toplumunu temsil ediyordu. Bir ürün satın alırsınız, kullanırsınız ve ürünü, kullanım ömrü sona erdiğinde atarsınız. Artık insanlar, dünyadaki kaynaklarımızın sınırlı olduğunun ve bunlara dikkat etmemiz gerektiğinin daha fazla farkına varıyor. Bu nedenle döngüsel ekonominin temel sorusu şudur: Ürünleri mümkün olduğunca uzun süre nasıl döngüde tutabilirim? Bunu, kaynaklardan tasarruf ederek, kaynaklı geri dönüştürerek veya yeniden kullanarak ya da daha çevre dostu malzemelere geçerek yapıyorum. 

Bu, büyük bir iş gibi görünüyor. Bu yaklaşım pratikte nasıl uygulanabilir?

Nina Stolle: Yaklaşık üç yıl önce özel hayatımda sürdürülebilirlik konusuyla daha çok ilgilenmeye başladım. Araştırmalarım sırasında, konunun tüm yönleriyle ne kadar karmaşık olduğunu keşfettim. Plastik ambalajda sunulan yöresel organik domatesleri mi yoksa Güney Avrupa'dan gelen ambalajsız domatesleri mi alırım? Organik pamuk ya da normal pamuk bir tişört almam arsındaki fark ne? Bu soruların çoğuna cevap veremedim ve bu nedenle çoğu zaman vicdan azabı duydum. Bu deneyim, beni profesyonel hayatımda da düşünmeye sevk etti. Bir ürün yöneticisi olarak ürünlerimizin daha sürdürülebilir olmasına nasıl katkıda bulunabilirim? Benim için en önemli noktalardan biri, sürdürülebilirliğin hangi kriterlere göre ayrıldığıdır. Bu belirlendikten sonra, ürünler tanımlanan sürdürülebilirlik kriterlerine göre değerlendirilebilir ve geliştirilebilir. İşte Circular Scorecard böyle doğdu.

Circular Scorecard nedir?

Nina Stolle: Circular Scorecard, örneğin ürün geliştirme, lojistik veya fabrikalar gibi farklı alanlardan çalışanlar için bir değerlendirme matrisidir. Bu karmaşık ve çoğu zaman siyah-beyaz olmayan dünyada ürünlerimizi döngüsel veya sürdürülebilir yönlere göre değerlendirmek ve uyarlamak için kullanabileceğimiz bir kriter kontrol listesidir. Aşağıdaki dört ana kategoriye dayalı bir rehber sunuyoruz: enerji arzı (Circular Energy Supply), kullanılan malzemeler (Circular Product), üretim (Circular Production) ve ürünün genel çevresi (Circular Society). Her bir ana kategori için, kişinin ürününü iyileştirme potansiyeli açısından kontrol edebileceği alt kriterler tanımlanmıştır. 

Kriterler için hangi temel kullanılmıştır? 

Nina Stolle: Birleşmiş Milletler'in uluslararası kabul görmüş Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDG) ve Küresel Raporlama Girişimi (GRI) ilkeleri, bu kategori ve kriterlerin geliştirilmesinde temel alınmıştır. Böylece, her bir kriter ve kategori hem belirli GRI'lara hem de belirli SDG'lere kadar izlenebilir. Harici olarak mevcut ilkelere bağlanabilecek bir şey geliştirmek istediğimizden dolayı, bu bizim için çok önemliydi. 

Bu proje kesinlikle farklı alanlardan uzmanlık gerektiriyordu. Circular Scorecard nasıl geliştirildi?

Nina Stolle: Circular Scorecard, REHAU New Ventures'da çalıştığım dönemde uygulamaya konuldu ve sürdürülebilirlik sorumlumuzun yanı sıra REHAU'nun farklı alanlarından çok sayıda uzmanla birlikte geliştirildi. REHAU'da sürdürülebilirlik bütünsel olarak ele alınmaktadır. Yalnızca disiplinler arası ekipler halinde birlikte çalıştığımızda bütün bir şirket olarak daha sürdürülebilir olmayı başarabiliriz. Bunu başarmak için yalnızca departmanlar arasında birlikte çalışmakla kalmıyor, aynı zamanda REHAU Automotive, REHAU New Ventures ve Meraxis gibi diğer alt gruplarla da sık sık iş birliği içinde çalışıyoruz.

Circular Scorecard yardımıyla bir ürün nasıl daha sürdürülebilir hale getirilebilir?

Nina Stolle: Circular Scorecard, bir yandan mevcut ürünleri sürdürülebilirlik açısından değerlendirmek ve hedeflenen şekilde değiştirmek için kullanılabilir. Diğer yandan, ürün geliştirme sırasında bir danışman olarak da kullanılabilir. Sonraki ekolojik ayak izinin yüzde 70'e kadarı ürün tasarımında zaten belirlenmiş olduğundan bu çok önemlidir. Örneğin "Circular Product" kategorisinde iyileştirme potansiyeli olduğunu fark edersem özellikle tanımlanan kriterler üzerinde çalışabilirim. Bu örnekte, daha çevre dostu ambalajlama gibi olanaklara bakıyorum veya ürün için geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanılıp kullanılamayacağını ya da paylarının artırılıp artırılamayacağını kontrol ediyorum. 

Circular Scorecard kullanımına ilişkin halihazırda örnekler var mı?

Nina Stolle: Circular Scorecard halihazırda ilk pilot ürünlere uygulanıyor. Örneğin Mobilya Çözümleri departmanımızda sürdürülebilir RAUKANTEX eco ve RAUKANTEX evo kenar bantlarımızı değerlendirmek için Circular Scorecard'ı kullandık. Çeşitli sürdürülebilirlik kriterlerinin aktif bir şekilde incelenmesi, özellikle harici geri dönüşüm maddelerinin hedeflenen kullanımına, özel olarak sertifikalandırılmış hammaddelerin kullanımına ve sürdürülebilirlik danışmanlığı uzmanlarının desteğiyle CO2 ayak izlerinin hesaplanmasına yol açtı.

İlgi çekici görüşleriniz için teşekkürler!